Blog 31
"Het voetveer over de Linge "
Tot 1946 was er een voetveer met twee roeiboten tussen Leerdam en Asperen.
Op de website van de Historische Vereniging Leerdam lezen we van de heer R. v.d. Berg het volgende over deze veerdienst:
"Woonde hij [de veerman] dan niet in het Veerhuis? Uit diverse gegevens blijkt, dat daar vóór 1770 geen veerman woonde. Deze woonde op de Westwal dichtbij de Veerpoort, maar toch in de stad. Hoe kon je daar dan het geroep
horen? Overdag en vaak ’s nachts hield de veerman zich op in de schuur van de scheepstimmerman of op één der molens buiten de Veerpoort. Een eigen onderkomen had hij niet en vaak klaagde hij over de kou, die hij leed.
Bovendien maakte hij lange dagen, want als men het veer niet over kon, maakte men de omweg over Heukelum. Daar woonde de veerman wel dicht bij het veer en kon men ’s nachts worden overgezet.
Was het dan nodig, dat de veerman ’s nachts het veer bediende? Uit de verslagen van die tijd blijkt, dat men in de kersentijd en de tijd als het fruit rijp was, ’s nachts gebruik maakte van het veer. Ook de wagens met hennep werden graag ’s nachts overgezet. De oorzaak was, dat men liefst ’s morgens heel vroeg in Schoonhoven stond en dan op tijd in Gouda aan de markt kon zijn. Om aan de klacht over een lange wachttijd ene eind te maken,
besloot men, dat aan de Asperense zijde een grote bel zou komen te hangen, zodat de veerman in de stad kon horen, dat iemand over gezet wilde worden. Deze bel dateert van 1770 en is sedert dien tot de opheffing van het veer in gebruik geweest. Er is wel eens sprake van geweest om een veerhuis aan de Asperense zijde te bouwen, maar de rentmeester van Asperen vond, dat dit dan te ver van de pont af was. Het huis zou binnendijks gebouwd moesten worden en dan had je nog de lange Veerdam. Dat gaf geen voordeel. In 1741 was met de hoge watervloed, waarbij de wiel van Asperen was ontstaan, ook de Veerdam geheel weggespoeld.
Eerst in 1783 besloot de rentmeester van de graaf van Leerdam over te gaan tot aankoop van het veerhuis bij de Veerpoort om als woning voor de veerman te dienen. Het huis was niet al te best, maar daar de veerman er reeds
enkele jaren in woonde, was gebleken, dat het aan bepaalde eisen voldeed. Voor de veerman zat er nog een voordeeltje aan. Wie na poortsluiten de stad in wilde, kon via dit huis toch stilletjes binnenkomen, daar het huis een achterdeur had, die in de stad uitkwam. Men betaalde dan geen poortgeld, maar de veerman werd er niet armer door. Na aankoop van het huis besloot men de achterdeur dicht te metselen om zodoende de sluipweg op te heffen ten bate van de stad."
Vanaf 1770 was er een bel aan de Asperse kant gehangen waarmee de veerman kon worden ‘geroepen’. Bekend zijn de veermannen Krijn en Arie de Weerd. De weg over de sluizen bij Asperen kwam er na 1809. Nog steeds werd het voetveer veel gebruikt.
Na 1946 werd het voetveer vervangen door een veerpont waarmee in een keer 35 mensen konden worden overgezet tegen drie cent per persoon. Het tarief verdubbelde bij storm, ijsgang en tijdens nachtelijke uren.
In 1955 was de Lingebrug klaar en werd het veer overbodig.
De maker van deze tekeing, Piet Willems, woonde destijds aan het laantje van Van Iperen. De tekening kregen we in bruikleen van de heer Langerhuizen uit Den Haag. We vermoeden dat de tekening rond de jaren 40 is gemaakt, maar uw suggesties zijn uiteraard welkom!
Bronnen:
Oprechte Haerlemsche Courant, 07-02-1765
Koninklijke Courant, 15-08-1807
Utrechtse Courant, 15-11-1833
Nederlandsche Staatscourant, 19-06-1843
Het Vrije Volk, 28-01-1954
https://www.historischeverenigingleerdam.nl/historische-artikelen/het-veer-n
aar-asperen/
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=925385820966246&set=gm.2073662932849
978&type=3&theater&ifg=1
https://hvl.collectiebank.nl/beeldbank/start/archieven12?fc=browse&queryid=9
1d022e0edef2b7845ec003afb5958a2&order=moddate&column=7&listview=overview&vie
w=preview&fileid=97&fuid=fto1%2FNL-LdmHVL00112.jpg
https://hvl.collectiebank.nl/beeldbank/start/archieven12?fc=browse&queryid=9
1d022e0edef2b7845ec003afb5958a2&order=moddate&column=7&listview=overview&vie
w=preview&fileid=59&fuid=fto17%2FNL-LdmHVL07950.jpg
https://hvl.collectiebank.nl/beeldbank/start/archieven12?fc=browse&queryid=7
0839ebedab48f4af3c9b92fa4a20423&order=moddate&column=7&listview=overview&vie
w=preview&fileid=7&fuid=fto11%2FNL-LdmHVL05279.jpg
